سنگ‌نگاری و زمین‌شیمی گرهک‌های تورمالین در لکوگرانیت آدربا (شمال‌خاوری گلپایگان، پهنه سنندج-سیرجان)

لکوگرانیت آدربا، بخشی از همتافت دگرگونی گلپایگان (پهنه سنندج-سیرجان)، میزبان گرهک‌های تورمالین عدسی‌شکل است. این توده میزبان گرهک‌های کوچک (نوع 1) با بزرگی 2 در 4 سانتیمتر و گرهک‌های بزرگ (نوع 2) با بزرگی نزدیک به 7 در 14 سانتیمتر است. هسته گرهک‌های نوع 1 از تورمالین‌های کوچک با چندرنگی سبز-آبی، کوارتز، پتاسیم‌فلدسپار (میکروکلین) و آپاتیت سازمان یافته است؛ اما هسته گرهک‌های نوع 2، از درشت‌بلورهای تورمالین با چندرنگی آشکار، به‌همراه کوارتز ساخته شده است. بر پایه بررسی زمین‌شیمی عناصر اصلی و نادر، این تورمالین‌ها در محدوده آلکالن (قلیایی)، از نوع شورل (گرهک‌های نوع 1) و قلمرو شورل-دراویت (گرهک‌های نوع 2) رده‌بندی می‌شوند. میانگین مقادیر REE در این تورمالین‌ها دارای شیب منفی بوده و نشان‌دهنده آنومالی منفی (گرهک نوع 1) و مثبت (گرهک نوع 2) عنصر Eu است. به احتمال بالا، گرهک‌های نوع 1 در پی دو ساز و کارِ نبود آمیختگی در مذاب‌های تکامل‌یافته و سپس شکسته‌شدن بیوتیت در مراحل پایانی تبلور تورمالین‌، تا مصرف کامل B (سیستم بسته) پدید آمده‌اند. برای گرهک‌های نوع 2، شکسته‌شدن بیوتیت در تعادل با سیال خارجی (سیستم باز) پیشنهاد می‌شود.